شاسی کشی نما همان چیزی است که در ادامه به آن پرداخته شده است.
حتماً بارها ساختمان‌هایی را دیده‌اید که با گذشت زمان، سنگ نمای آن‌ها لق شده یا حتی سقوط کرده است.
جدا شدن سنگ‌های نما نه‌تنها جلوه ظاهری ساختمان را مخدوش می‌کند، بلکه می‌تواند خطرات جدی مالی و جانی به همراه داشته باشد.
اما علت این اتفاق چیست و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟ یکی از دلایل اصلی لق شدن یا شکست سنگ نما، عدم اجرای صحیح زیرسازی است.
در این مقاله همراه ما باشید تا با مفاهیم مهمی مانند شاسی کشی نما، دیتیل اجرایی، قیمت شاسی‌کشی و همچنین استاندارد فاصله نبشی در نما آشنا شوید.
زیرسازی و شاسی کشی نما چیست؟
زیرسازی نما مجموعه‌ای از عملیات فنی است که به منظور آماده‌سازی بستر مناسب برای اجرای انواع نماهای ساختمانی انجام می‌شود.
در واقع، زیرسازی نقش اسکلت پنهان نما را ایفا می‌کند و امکان اجرای دقیق طرح‌های معماری را فراهم می‌سازد.
در گذشته، به دلیل استفاده از مصالح سنتی مانند آجر در نمای خارجی ساختمان، نیازی به شاسی کشی یا زیرسازی پیچیده نبود.
اما امروزه با رواج دیوارهای بتنی، ستون‌ها و نمای فلزی صیقلی و همچنین الزام‌های آیین‌نامه‌ای برای افزایش ایمنی و پایداری نما، اهمیت زیرسازی دوچندان شده است.
با توجه به افزایش تنوع مصالح و سبک‌های طراحی نما، روش‌های اجرای هر نوع نما نیز دچار تغییراتی شده‌اند. از این‌رو، انتخاب نوع زیرسازی مناسب برای هر سبک نما، به ویژه نماهای مدرن مانند نمای خشک، نمای رومی و نماهای سنگین، اهمیت بالایی دارد
انواع شاسی‌کشی نما
شاسی‌کشی نمای بتنی
در ساختمان‌هایی با نمای بتنی، از پروفیل‌های فلزی و پلیت‌هایی با فواصل مشخص استفاده می‌شود. این اجزا باید از جنس مقاوم و دارای ضخامت مناسب انتخاب شوند تا توانایی تحمل وزن بالای بتن را داشته باشند.
پلیت‌ها به وسیله رول بولت گالوانیزه به تیرها و ستون‌های سازه متصل می‌شوند. استفاده از رول بولت‌های ضدزنگ اهمیت بالایی دارد، چرا که این قطعات در معرض رطوبت و شرایط جوی متغیر قرار می‌گیرند.
پس از نصب پلیت‌ها، پروفیل‌های فلزی روی آن‌ها جوشکاری شده و ساختار شاسی را تشکیل می‌دهند. انجام جوشکاری باید توسط جوشکاران حرفه‌ای و با استفاده از الکترود مناسب صورت گیرد تا اتصالات مقاوم، ایمن و بادوام حاصل شود.
شاسی کشی نمای سیمانی
برای اجرای نمای سیمانی، از رابیتس به عنوان شاسی استفاده می‌شود.
رابیتس‌ها ورق‌هایی مشبک هستند که با استفاده از میلگرد به اسکلت اصلی متصل می‌شوند. این روش به دلیل وزن کم، هزینه پایین و اجرای سریع، گزینه‌ای مناسب برای نمای سیمانی محسوب می‌شود.
پس از نصب رابیتس، ملات سیمانی روی آن پاشیده شده و نمای نهایی شکل می‌گیرد. برای افزایش استحکام، معمولاً رابیتس‌ها به صورت دو لایه و با فرم موج‌دار نصب می‌شوند. این حالت باعث نفوذ بهتر ملات و ایجاد اتصال محکم‌تر بین مصالح می‌گردد.
شاسی کشی نمای سنگی
نماهای سنگی به دلیل وزن بالا نیاز به شاسی‌کشی مقاوم و دقیق دارند. بسته به نوع سنگ و ابعاد آن، معمولاً از دو روش اصلی برای زیرسازی نمای ساختمان استفاده می‌شود:
- نصب با پیچ: در این روش، سنگ‌ها با استفاده از پیچ‌های مخصوص مستقیماً به شاسی متصل می‌شوند. این شیوه بیشتر برای سنگ‌هایی با ابعاد کوچک و متوسط کاربرد دارد.
- استفاده از شیار و ریل: در این روش، در پشت سنگ‌ها شیارهایی ایجاد شده و آن‌ها روی ریل‌های فلزی متصل به شاسی قرار می‌گیرند. این روش برای سنگ‌های بزرگ و سنگین مناسب‌تر است و از ایمنی و دوام بیشتری برخوردار است.
شاسی کشی نمای کامپوزیت
نمای کامپوزیت به علت وزن سبک و نصب آسان، امروزه در بسیاری از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اجرای شاسی این نوع نما از پیچ‌های سرمته‌ای ضدزنگ استفاده می‌شود. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و آب، در اطراف این پیچ‌ها از لاستیک آب‌بند بهره گرفته می‌شود.
همچنین جهت بهبود عایق‌بندی، فاصله میان پنل‌های کامپوزیت با فوم یا چسب پلی‌یورتان پر می‌شود. این مواد نه تنها از نفوذ رطوبت جلوگیری می‌کنند، بلکه به عایق صوتی و حرارتی نما نیز کمک شایانی می‌نمایند.
مقایسه انواع زیرسازی نما
زیرسازی نما نقش مهمی در ایمنی، زیبایی و دوام نمای ساختمان دارد. در ادامه، انواع رایج زیرسازی‌های نمای ساختمان به همراه ویژگی‌ها و نکات اجرایی هر یک آورده شده است.
| نوع زیرسازی | ویژگی‌ها | نکات اجرایی |
|---|---|---|
| بتنی | استفاده از پلیت و پروفیل‌های فلزی با ضخامت بالا | اتصال با رول بولت گالوانیزه، جوشکاری مقاوم |
| سیمانی | استفاده از رابیتس دو لایه و سبک | نصب با میلگرد، اجرای ملات سیمانی روی شبکه |
| سنگی | پروفیل مقاوم جهت تحمل وزن سنگ | اتصال با پیچ یا سیستم ریل و شیار |
| کامپوزیت | وزن سبک، نصب سریع | استفاده از پیچ سرمته، فوم و چسب پلی‌یورتان |
اجرای شاسی کشی نما یا زیرسازی نمای ساختمان
۱. طراحی نمای ساختمان
نخستین گام در اجرای شاسی کشی نما، طراحی دقیق آن است.
در این مرحله، ابعاد برجستگی‌ها، تورفتگی‌ها و سایر جزئیات معماری نما توسط طراح مشخص می‌شود. طراحی صحیح در این بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا اجرای شاسی کشی باید به گونه‌ای صورت گیرد که توان تحمل وزن نما و نیروهای وارد بر آن را داشته باشد.
همچنین، با توجه به الزامات معماری و مقررات شهرسازی در هر منطقه، ممکن است برخی پروژه‌ها ملزم به ارائه و تصویب طرح نما توسط کمیسیون‌های مربوطه باشند.
در این موارد، طراحی نما باید توسط مهندس معمار دارای صلاحیت تهیه شده و به تأیید مراجع ذی‌ربط برسد.
۲. انتخاب متریال مناسب برای زیرسازی نما
پس از مشخص شدن سبک و نوع نما، انتخاب متریال مناسب مرحله بعدی است. انتخاب این مصالح باید بر اساس شرایط اقلیمی، بودجه پروژه، و الزامات فنی انجام شود.
به عنوان مثال، در مناطق مرطوب و ساحلی، استفاده از متریال مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی ضروری است. همچنین، وزن نهایی نمای اجرا شده باید با توان تحمل سازه اصلی هماهنگ باشد تا ایمنی ساختمان حفظ شود.
۳. اجرای پلیت‌های اتصال نما به سازه
در صورتی که در زمان اجرای اسکلت ساختمان، پلیت‌های اتصال نما نصب نشده باشند، لازم است پیش از آغاز عملیات شاسی‌کشی نسبت به نصب آن‌ها اقدام گردد.
این پلیت‌ها باید با رعایت حداکثر فاصله ۱.۲ متر و بر اساس طرح مصوب نما در محل مناسب جای‌گذاری شوند.
برای نصب این پلیت‌ها به سازه، روش‌های مختلفی مانند کاشت بولت، رول بولت یا انکر بولت مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب روش اتصال و ابعاد مناسب آن به عواملی نظیر نوع سازه، وزن نما و شرایط فنی پروژه بستگی دارد.
۴. اجرای شاسی اصلی نما
پس از نصب پلیت‌ها، نوبت به اجرای شاسی اصلی می‌رسد که پایه و ساختار نگهدارنده نمای ساختمان به شمار می‌رود. در این مرحله، رعایت ضوابط شهرسازی و حد مجاز پیش‌آمدگی‌ها ضروری است؛ چراکه در صورت تخطی از این ضوابط، ممکن است با احکام تخریب یا پرداخت جریمه‌های سنگین مواجه شوید.
برای نصب دقیق شاسی ها از ابزارهایی نظیر ریسمان راهنما یا قپان استفاده می‌شود تا تراز سرتاسری شاسی‌ها از بالا به پایین حفظ شود. سپس مقاطع فلزی مانند قوطی، نبشی، ناودانی، سه‌پری و… مطابق طرح و مسیر قپان نصب می‌گردند.
انتخاب نوع و ابعاد پروفیل‌های فلزی مصرفی باید با در نظر گرفتن نیروهای وارد بر نما انجام شود.
این نیروها شامل فشار ناشی از زلزله، باد، وزن متریال‌های نمای بیرونی و ابعاد اجزای نمای ساختمان هستند. محاسبه صحیح این فشارها و انتخاب پروفیل مناسب، نقش مستقیمی در استحکام، دوام و ایمنی نهایی نما ایفا می‌کند.
قیمت شاسی کشی نمای ساختمان
هزینه اجرای شاسی کشی نما به عوامل گوناگونی بستگی دارد و نمی‌توان رقم ثابتی برای آن ارائه کرد. در ادامه، مهمترین عوامل مؤثر بر قیمت زیرسازی نما را مرور می‌کنیم:
تعداد طبقات ساختمان
هرچه ساختمان مرتفع‌تر باشد، حجم کار، میزان مصالح مصرفی و همچنین سختی اجرای شاسی‌کشی افزایش یافته و در نتیجه هزینه نهایی نیز بیشتر خواهد شد.
پیچیدگی طراحی نما
نماهایی که دارای جزئیات زیاد، قوس‌ها، ستون‌های تزئینی یا سبک‌های کلاسیک مانند نمای رومی هستند، نیازمند زیرسازی دقیق‌تر و زمان اجرای طولانی‌تری خواهند بود. این پیچیدگی‌ها باعث افزایش هزینه اجرای شاسی‌کشی می‌شوند.
روش نصب پلیت‌های اتصالی
نوع روش به‌کاررفته برای نصب پلیت‌ها (نظیر کاشت بولت یا استفاده از انکر بولت) می‌تواند بر زمان و هزینه اجرا تأثیرگذار باشد. روش‌های فنی‌تر معمولاً نیازمند نیروی متخصص‌تر و ابزارهای پیشرفته‌تری هستند.
نوع و وزن پروفیل های مصرفی
انتخاب مقاطع فلزی مورد استفاده در شاسی‌کشی (قوطی، ناودانی، نبشی و…) بر اساس وزن و مقاومت مورد نیاز انجام می‌شود. هرچه وزن و ابعاد پروفیل‌ها بیشتر باشد، هزینه تأمین مصالح و دستمزد اجرای آن نیز افزایش می‌یابد.
متراژ کل نمای ساختمان
مساحت نمایی که قرار است زیرسازی شود، نقش مستقیم در تعیین هزینه نهایی دارد. طبیعتاً هرچه متراژ بیشتری درگیر باشد، میزان متریال مصرفی و زمان اجرای کار نیز بیشتر خواهد بود.
جمع بندی
شاسی کشی نما یکی از مراحل کلیدی در اجرای نمای ساختمان است که تأثیر مستقیمی بر استحکام، زیبایی و ماندگاری آن دارد. این فرآیند تنها یک عملیات فنی ساده نیست، بلکه نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، طراحی اصولی و اجرای حرفه‌ای است.
